Bełza Władysław (pseudonimy i kryptonimy: »Autor Antologji Polskiej«, »Władysław Ostrowski«, »Władysław Piast«, »W. B«, »Wł. B.«, »Wł. B-a«) (1847–1913), poeta, literat, publicysta, sekretarz Ossolineum. Ur. w Warszawie 17 X. Syn Józefa i Bogumiły z Ostrowskich. Uczęszczał do gimn. rządowego w Warszawie, poczem ukończył szkołę junkierską w Kazaniu. W r. 1868 wyjechał do Krakowa, gdzie krótki czas był lektorem ociemniałego W. Pola. Stąd po paru miesiącach wyruszył w podróż do Włoch, Szwajcarji i Francji. Dłużej trochę zabawił w Paryżu, gdzie obracał się w kołach emigracji polskiej. W r. 1870 przybył do Poznania. Tu rozpoczął wraz z Kl. Kanteckim i Wł. Ordonem wydawnictwo »Tygodnika Wielkopolskiego« i rzucił myśl założenia w Poznaniu teatru polskiego, na który to cel zebrał sumę 30.000 tal. Wydalony za działalność patrjotyczną z Niemiec, przeniósł się do Pragi, gdzie zawarł bliską znajomość z tamtejszemi kołami literacko-artystycznemi, przedewszystkiem z W. Halką i J. Nerudą. Z nad Wełtawy skierował swe kroki tułacze do Lwowa, w którym osiedlił się na stałe. Początkowo zarabiał na życie piórem, pracując w redakcjach »Gazety narodowej« oraz »Dziennika polskiego«, później został urzędnikiem Wydziału Krajowego, a w r. 1882 współpracownikiem Zakładu Ossolińskich. Jako skryptor literacki, następnie sekretarz administracyjny i naczelnik Wydawnictwa książek szkolnych (1891), spędził w murach instytutu 31 lat. Wybitny pracownik społeczny, literat i poeta, odegrał bardzo wybitną rolę w dziejach kultury Lwiego grodu. Za jego inicjatywą powstało tu w r. 1880 »Koło literackie«, a w r. 1886 »Towarzystwo literackie im. A. Mickiewicza«. On też był wraz z J. I. Kraszewskim założycielem zasłużonej »Macierzy Polskiej« (1883). Zmarł we Lwowie 29 I 1913.

Jeszcze na ławie gimnazjalnej w r. 1862 rozpoczął pisać wiersze dla dzieci i młodzieży i tej dziedzinie pozostał wierny do końca życia. Rychło też stał się najpopularniejszym i najbardziej lubianym poetą dzieci, które serdecznie ukochał. Zdecydowany epigon romantyzmu w epoce rozkwitu idei pozytywizmu, uczył swych małych czytelników miłości wszystkiego i wszystkich, wpajał w młode umysły ideały Mickiewicza, którego był szczególnym entuzjastą. Pierwszy zbiorek jego poezyj pt. Podarek dla grzecznych dzieci wyszedł w r. 1867; po nim poszło kilkadziesiąt tomików jego utworów np. Abecadlnik w wierszykach dla dzieci polskich (1870), Wasi rówieśnicy (1885), Dzieci i ptaszki (1886), Dawni królowie tej ziemi (1887), Zaklęte dzwony (1890), Czarodziejka (1893), Dla dzieci (1897), itd. Najwięcej rozgłosu zyskał Katechizm polskiego dziecka (1900), który ukazał się w kilkunastu wydaniach. Założył dwa pisma dla dzieci: w Poznaniu »Promyk« (1871), a we Lwowie »Towarzysz pilnych dzieci« (1876). Obok utworów dla dzieci napisał B. szereg krótkich prac średniej wartości literackiej i naukowej z zakresu historji literatury, publicystyki, podróżnictwa oraz trochę utworów okolicznościowych. Na pierwszy plan wysuwają się tu rozprawki, odnoszące się do kultu A. Mickiewicza: Kronika potoczna i anegdotyczna z życia M. (1884), Maryla i jej stosunek do M. (1886), Ostatnie chwile i pogrzeb M. (1890), Z epoki M. (1911) itd. Z innych utworów wymienić należy: Sobieski w poezji polskiej (1883), Żydzi w poezji polskiej (1883), Kobieta w poezji polskiej (1885), Szkice, wspomnienia, obrazki (1901) Wincenty Pol (1912) itd. Do szczególnie cennych publikacyj B. kilkakrotnie wydawanych należą: Antologja polska (1882) i Antologja obca (1882). Spod jego pióra wyszło też parę utworów scenicznych.

Bibljograficzny spis prac W. B. osobno wydanych 1867–1907, Lw. 1907; Kostecki P., Wł. B., Lw. 1897; Schnür-Pepłowski St., Wł. B., Kr. 1897; Korbut, Liter. polska, IV 101; »Gaz. poranna«, Lw. 1913, 23, 1933, nr 10, 481; »Il. kurjer codz.«, Kr. 1933, nr 317; »Słowo polskie«, Lw. 1913, nr 48 n, 1933, nr 316 n; »Kronika powszechna«, Lw. 1913, 106; »Literatura i sztuka«, P. 1913, 81 n.

Władysław T. Wisłocki